T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 11.05.2020 tarihli ve 267896 sayılı yazısı ile Sermaye Hareketleri Genelgesi’nde yer alan maddelerde aşağıda ayrıntılı olarak açıklanan bazı düzenlemeler yapılmıştır:
Genelge’nin “Şirkete kurucu olarak iştirak edilmesinde sermaye payının ödenmesi” başlıklı 5.maddesine anonim şirket kuruluşunda yatırılan tutarların, nakden taahhüt edilen payların itibari değerlerinin %25’inden fazla olması durumunda da ilgili tutarların Türkiye’de yerleşik bir bankada, kurulmakta olan şirket adına açılacak özel bir hesapta sadece şirketin kullanabileceği şekilde yatırılması zorunlu olacağı şeklinde hüküm eklenmiştir.
Genelge’nin 6.maddesinde yapılan değişiklikle, sermaye artırımındaki prosedürlere ilişkin olarak halka açık olmayan ve halka açık şirketler olmak üzere ikili ayrıma gidilmiş; halka açık şirketler için, söz konusu prosedürler kayıtlı sermayeye tabi olan şirketler ve esas sermayeye tabi olan şirketler olmak üzere iki grup halinde detaylıca açıklanmıştır.
Ayrıca, yine aynı maddede, yurtdışından bankalar aracılığıyla halka açık olmayan şirketlerce sermaye artırım beyanıyla getirilen dövizin sermayeye eklenmesi ve sermaye artırımının belgelenmesi işleminin en geç üç ay içinde gerçekleştirilmesi gerektiği, bu süre zarfında getirilen dövizin sermayeye eklenmemesi ve sermaye artırımının belgelendirilmemesi halinde gelen dövizin banka tarafından sahiplerine iade edileceği düzenlenmiştir.
Esas ile kayıtlı sermaye sistemi olmak üzere iki başlık altında anlatılan halka açık ortaklıklarca yurtdışından bankalar aracılığıyla sermaye artırım beyanıyla döviz getirilmesi durumunda uygulanacak prosedürlere ilişkin hükümler aşağıdaki şekildedir:
Esas sermaye sistemini kabul etmiş ortaklıklarca,
i. Dövizin geliş tarihinden itibaren 30 gün içerisinde, sermaye maddesinde yapılması gereken değişikliğe ilişkin tadil metnine uygun görüş verilmesi için Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)’na başvurulması gerekmektedir. (Sermaye transferine aracılık eden bankaya SPK’ya iletilen başvuru dilekçesinin SPK evrak kayıt tarihi ile tevsik edilir.)
ii. SPK’dan alınan uygun görüş üzerine Ticaret Bakanlığı’ndan alınacak izinden itibaren azami beş ay içerisinde bir genel kurul toplantısı düzenlenerek sermaye artırımı kararı alınacaktır. (Sermaye transferine aracılık eden bankaya, Ticaret Bakanlığı izin yazısının ve sermaye artırım kararının tarihleri ile tevsik edilir.)
iii. Genel kurulun sermaye artırım kararını müteakip 30 gün içerisinde izahname veya ihraç belgesi onayı için SPK’ya başvurulacaktır. (Sürecinin sermaye transferine aracılık eden bankaya SPK’ya iletilen başvuru dilekçesinin SPK evrak kayıt tarihi ile tevsik edilir.)
iv. Halka arz edilmeksizin gerçekleştirilecek sermaye artırımlarında ihraç belgesinin SPK tarafından onaylandığı tarihi müteakip 30 gün içerisinde döviz sermayeye eklenecektir. (Sermaye transferine aracılık eden bankaya, SPK tarafından ortaklığa iletilen sonuç bildirim yazısı ve tarihi tevsik edilir.)
Halka arz yoluyla gerçekleştirilecek sermaye artırımlarında, ortaklığın Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP) sayfasında ilan edilen yeni pay alma hakkı kullanım süresinin veya tasarruf sahiplerine satış duyurusuna konu payların halka arz süresinin bitişine kadar döviz sermayeye eklenecektir. (Bunu müteakiben 30 gün içinde, sermaye transferine aracılık eden bankaya, KAP’taki ilan tevsik edilir.)
> Kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş ortaklıklarca,
i. Dövizin geliş tarihinden itibaren 30 gün içerisinde, sermaye artırımı suretiyle çıkarılacak payların ihracına ilişkin izahnamenin veya ihraç belgesinin onaylanması için SPK’ya başvurulacaktır. (Sermaye transferine aracılık eden bankaya SPK’ya iletilen başvuru dilekçesi, SPK evrak kayıt tarihi ile birlikte bildirilir.)
ii. Halka arz edilmeksizin gerçekleştirilecek sermaye artırımlarında, ihraç belgesinin SPK tarafından onaylandığı tarihi müteakip 20 gün içerisinde döviz sermayeye eklenecektir. Ekleme tarihi müteakiben 10 gün içerisinde sermaye maddesi uygun görüş için SPK’ya başvurulur. (Sermaye maddesinin tescilini takiben 10 gün içerisinde sermaye transferine aracılık eden bankaya SPK tarafından ortaklığa iletilen sonuç bildirim yazısı bildirilir.)
Halka arz yoluyla gerçekleştirilecek sermaye artırımlarında ortaklığın Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP) sayfasında ilan edilen yeni pay alma hakkı kullanım süresinin veya tasarruf sahiplerine satış duyurusuna konu payların halka arz süresinin bitişine kadar döviz sermayeye eklenecektir. Ekleme tarihini müteakiben 10 gün içerisinde sermaye maddesi uygun görüş için SPK’ya başvurulur. (Sermaye maddesinin tescilini müteakiben 10 gün içerisinde sermaye transferine aracılık eden bankaya, KAP’taki ilan bildirilir.)
YABANCI ORTAKLARDAN İLERİDE GERÇEKLEŞTİRİLECEK SERMAYE ARTIŞI İÇİN ŞİRKET HESABINA YATIRILAN DÖVİZİN SERMAYEYE İLAVE EDİLMESİ
Yapılan değişiklik ile, yabancı ortaklardan ileride gerçekleştirilecek sermaye artışı için şirket hesabına yatırılan dövizin sermayeye ilave edilebilmesi, şirket tarafından bankaya söz konusu bedelin geliş tarihinden itibaren 3 ay içerisinde sermayeye ekleneceğine veya halka açık ortaklıklar açısından sermaye artırımı için SPK’ya başvurulacağına ilişkin yazılı taahhüt verilmesi, bedelin geliş tarihinden itibaren 3 ay içerisinde bu maddenin üçüncü veya beşinci fıkralarında belirtilen usulde söz konusu dövizlerin sermayeye eklenmesi ve sermaye artırımının bankaya belgelenmesi suretiyle mümkündür.
Söz konusu bedelle ilgili sermaye artışına ilişkin belgeler bankaya ibraz edilinceye kadar tutar banka tarafından bloke hesapta tutulacaktır. Üç ay içerisinde getirilen dövizin sermayeye eklenmemesi ve sermaye artırımının veya sermaye artırımına ilişkin inceleme işleminin devam ettiğinin belgelendirilmemesi halinde söz konusu bedeller banka tarafından sahiplerine iade edilecektir.
TÜRKİYE’DE YERLEŞİK KİŞİLER İLE YURT DIŞINDA KURULU GİRİŞİM SERMAYESİ FONLARI ARASINDA BORÇ (CONVERTIBLE DEBT) SÖZLEŞMELERİ
Eklenen hüküm ile, Türkiye’de yerleşik kişiler ile yurt dışında kurulu girişim sermayesi fonları arasında döviz cinsinden akdedilen paya dönüştürülebilir borç (convertible debt) sözleşmelerinde,
- transfer tarihinden itibaren azami 12 ay içerisinde sermayeye ekleneceğine ilişkin açık bir hükmün sözleşmede yer alması,
- sözleşmede şirketin infisahı veya tasfiyesi haricinde söz konusu tutarların mutlaka sermayeye ekleneceğine ilişkin bir hükmün bulunması (borç olarak devam etmeyeceğine),
- sözleşmede transfer edilen tutarın tamamının sermayeye ekleneceğine ilişkin bir hükmün olması kaydıyla, bu sözleşmeler kapsamında sözleşmenin tarafı Türkiye’de yerleşik kişinin hesabına transfer edilen dövizle ilgili olarak “Döviz kredisi kullanımının genel kuralları” başlıklı 14.madde kapsamındaki şartların sağlanması zorunluluğu aranmayacaktır.
İlgili hükümde, dövizin hesabına transfer edildiği sözleşmenin tarafı, Türkiye’de yerleşik kişi tarafından transferin gerçekleştirildiği bankaya ilgili sözleşme, şirket tarafından daha önce bu kapsamda sermayeye dönüştürmeksizin fon kullanılmadığına ilişkin yazılı beyan ve söz konusu tutarın sermayeye azami 12 ay içerisinde ekleneceğine dair taahhüt ile ibraz edileceği, banka tarafından yapılan gerekli kontroller üzerine, transfer tarihinden itibaren 12 ay içerisinde sermaye artırımına ilişkin üçüncü, beşinci veya altıncı fıkralarda sayılan belgelerin bankaya ibraz edilmemesi halinde banka tarafından Bakanlığa bildirimde bulunulacağı ve söz konusu tutarın firma kredi bakiyesine eklenerek Risk Merkezine bildirileceği düzenlenmiştir.
Yurt dışında kurulu girişim sermayesi fonu ile akdedilen sözleşme kapsamında Türkiye’de yerleşik kişiye transfer edilen bedelin sermayeye ilave edilmeksizin kullanılması halinde söz konusu Türkiye’de yerleşik kişi tarafından bir daha bu fıkra kapsamında fon kullanılamayacağı da belirtilmiştir.
DÖVİZ GELİRİ OLMA ŞARTI ARANMAYAN KREDİLER
Söz konusu maddelerin 3.bendine “Ancak aynı YTB kapsamında daha önce faiz destekli TL kredi de kullanılmış olması halinde Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü ile Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi İktisadi İşletmesi arasında imzalanan protokol çerçevesinde bankalarca Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü E-TUYS bilgi sistemi üzerinden kullanılan faiz destekli TL kredi tutarı sorgulanarak bu fıkrada belirtilen azami tutardan TL kredi tutarının düşümü yapıldıktan sonra kalan tutar üzerinden döviz cinsinden kredi kullandırımı yapılabilir. Ayrıca, aynı YTB kapsamında faiz destekli olanlar haricinde başka bir TL kredi kullanılıp kullanılmadığının tespiti amacıyla bankalarca ilgili firmadan kullanım varsa bu kullanımların tarih ve tutarlarını da içerecek şekilde yazılı beyan alınır. Firma tarafından beyan edilen tutar olması halinde bu tutar azami tutardan düşülür. YTB'de kredi tutarının Türk lirası olarak gösterilmesi nedeniyle döviz kredilerinin Türk lirası karşılığının hesaplanmasında bankalar tarafından, bu kredilerin kullanım tarihindeki Merkez Bankası döviz satış kurları esas alınır. “ şeklinde hüküm eklenmiştir.
11. bentlerinde eski düzenlemede muhtemel döviz gelirlerine dayalı olarak kullanılan döviz kredilerinin vadesi en çok 24 ay iken, söz konusu hüküm “Muhtemel döviz gelirlerine dayalı olarak kullanılan döviz kredilerinde vade sınırlaması bulunmamaktadır. Ancak, ihracat taahhütlü kredilerde ilgili mevzuatta belirtilen vergi, resim ve harç istisnasından yararlanma süreleri dolduktan sonra söz konusu kredilere vergi, resim ve harç istisnasının uygulanmaması gerekmektedir.” şeklinde revize edilerek, vade sınırlaması kaldırılmış ve ihracat taahhütlü kredilerde ilgili mevzuatta belirtilen vergi, resim ve harç istisnasından yararlanma süreleri dolduktan sonra söz konusu kredilere vergi, resim ve harç istisnasının uygulanmaması gerektiği düzenlenmiştir.
Söz konusu maddelerin “Muhtemel döviz gelirleri kapsamında aynı mali yıl içerisinde ihracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlere ilişkin bağlantıların tevsiki kaydıyla birden fazla kredi kullanılabilir. Bu durumda, belgesiz kullanımlarda mevcut belge ile tevsik edilen tutarın, toplam kullanılmak istenen kredi tutarını karşılamaması halinde aşan kısım için farklı tevsik belgelerinin ibrazı gerekir. 28 VRHİB veya DİİB ile yapılan kredi kullanımlarında ise kullanılan toplam kredi tutarı, belgede belirtilen faaliyet tutarı ile sınırlıdır. Her bir kredi için bu maddenin on ikinci fıkrasında belirtilen şekilde belgeleme yapılır.” şeklindeki 13.bendine altı çizili ibare eklenmiş ve söz konusu hüküm revize edilmiştir.
Söz konusu maddelerin “Muhtemel döviz gelirleri kapsamında, mükerrer belge kullanımının önlenmesi amacıyla kredi kullanımına aracılık eden bankaca VRHİB veya DİİB üzerine kullandırılan kredi tutarına ilişkin şerh düşülür. Belgesiz kullanımlarda firmadan ibraz edilen belgelerin başka bir kredi için kullanılmadığına ya da aynı belgeler kapsamında daha önce kullanılmış olan kredi tutarları ile kullanım tarihlerine ilişkin yazılı beyan alınır ve aracı banka tarafından bu beyana göre mevcut belgelerde tevsik edilen tutarın, kullanılmış ve kullanılmak istenen toplam kredi tutarını karşılayıp karşılamadığı kontrol edilir. “ şeklinde 14.bendine altı çizili ibareler eklenmiş ve söz konusu hüküm revize edilmiştir.